Partnerski u "Kreni na Zeleno" uz razmenu iskustava

Na zajedničkom sastanku sa NOOIS i SOIH upoređena su prava, usluge i aktivnosti podrške osobama sa invaliditetom kao i njihovim porodicama. 

Dana 27.06.2023. godine prisustvovali smo radnom sastanku koji je organizovala organizacija NOOIS sa predstavnicima organizacije Saveza osoba sa invaliditetom Hrvatske (SOIH) povodom predstavljanja partnerskog projekta „Kreni na zeleno...“, koji se realizuje u okviru Erasmus + programa, koji je najveći program Evropske unije za obrazovanje i osposobljavanje, mlade i sport koji finansijski podržava, edukuje, osnažuje i povezuje pojedince i organizacije kako bi ostvarili svoj puni potencijal u svojim područjima.

Sastanak su vodile predsednica NOOIS-a Tatjana Stojšić Petković, izvršna direktorka Ivanka Jovanović i predsednica SOIH-a Marica Mirić.

Učesnici su bili Dario Jurišić ispred Ureda pravobranitelja za osobe sa invaliditetom Republike Hrvatske koji je predstavio organizaciju institucije Pravobranitelja, koja je organizovana kao posebna, nezavisna državna institucija čija je osnovna uloga zaštita, praćenje i promovisanje prava i interesa osoba sa invaliditom kao i stanje u Hrvatskoj u pogledu ostvarivanja prava osoba sa invaliditetom, saradnji sa pokretima osoba sa invaliditetom o prednostima članstva Hrvatske u Evropskoj uniji koje je doprinelo uspešnom donošenju veoma značajnih zakona kao što su Zakon o invalidnini (tuđa nega i pomoć) i Zakon o presonalnoj asistenciji.

 

Stanje u Srbiji u pogledu položaja osoba sa invaliditetom i saradnje sa pokretom osoba sa invaliditetom predstavio je ispred kancelarije Zaštitnika građana i nacionalnog nezavisnog mehanizma za praćenje Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom Slobodan Tomić. U izlaganju je konstatovano da je to institucija koja se bavi pitanjima zaštite svih ljudskih prava među kojima su i prava osoba sa invaliditetom pred državnim organima, dakle nije usko specijalizovan samo za prava i položaj osoba sa invaliditetom kao u Hrvatskoj.

 

Uloga zaštitnika građana kao nezavisnog mehanizma za praćenje pomenute Konvencije određena je Akcionim planom za sprovođenje Strategije unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Srbiji.

Na predlog zaštitnika građana u plan koji se odnosi na period od 2021. do 2022. godine uvršten je predlog o reformi zakonskog okvira u oblasti poslovne sposobnosti, kako bi se obezbedilo da osobe sa invaliditetom uživaju sva prava ravnopravno sa drugim građanima i uspostavljanje sistem odlučivanja uz podršku koja zamenjuje starateljsku zaštitu.

 

Pomenuta je inicijativa upućena lokalnim samoupravama o uvođenju blažih kriterijuma za dodelu učeničkih i studentskih stipendija deci i mladima sa smetnjama u razvoju i sa invaliditetom.

 

Uporedili su način i mogućnost ostvarivanja prava roditelja na rad sa polovinom radnog vremena zbog postojanja potrebe nege deteta starije od 5 godina, u Srbiji i Hrvatskoj. Konstatovano je da se roditelji u Hrvatskoj sami pozivaju na to pravo, da je poslodavac u obavezi da omogući takav vid rada i da razliku u zaradi isplaćuje država, za razliku od Srbije gde roditelji ne koriste ovaj vid radnog angažovanja jer im je zarada umanjena zbog skraćenog radnog vremena, tako da je navedeno pravo neostvarivo u praksi, roditelji odustaju odnosno ostaju bez zaposlenja.

 

Istaknut je značaj saradnje Zaštitnika građana i NOOIS-a, zahvaljujući kojoj je je Zaštitnik građana podneo više amadmana na zakone koji su se našli u skupštinskoj proceduri. Jedan od pomenutih je i Predlog zakona o igrama na sreću u vidu izričite garancije usmeravanja dela prihoda dobijenih od igara na sreću u budžetsko finansiranje rada organizacija osoba sa invaliditetom i unapređenje kvaliteta njihovog života.

 

Zaključak sastanka je da je od izuzetne važnosti raditi na razvijanju usluga podrške osobama sa invaliditetom kao i njihovim porodicama u pravcu deinstitucionalizacije i da je to jedini pravi način rasterećenja države kao i smanjenje troškova što je u interesu celokupnog društva.